Tự Thắng Mình:
"Đạo góc chẳng sợ phong ba,
Lòng thành tín hiệp mới ra kiếp
người.
Hiệp tình người hỏi mấy mươi,
Dâng ái đức mọn ai cười như
không.
Vô danh tài mọn lập công,
Trọn đời chỉ biết Tiên Ông một
lòng."
Thi phẩm "Tự Thắng Mình" được diễn giải
theo cảnh ngữ của nội dung, và từng câu thơ miêu tả ngôn ngữ nhân văn, thần học,
triết lý, và giáo lý của Đạo Cao Đài:
1 - "Đạo góc chẳng sợ phong ba,"
Câu thơ khẳng định rằng: Đạo chính là nền tảng vững
chắc, không bị lay chuyển bởi nghịch cảnh hay sóng gió cuộc đời. Triết lý ở đây
nhấn mạnh sự kiên định và niềm tin vững bền, như cây cổ thụ không ngã đổ trước
gió mạnh nhờ có gốc rễ sâu bền vững.
2 - "Lòng thành tín hiệp mới ra kiếp người."
Quyền sống làm người ở trên đời này, cần phải giữ
lòng chân thành, nhân cách, minh bạch, chữ tín, và nhân nghĩa, bởi đó là cốt lõi
để đạt được ý nghĩa thực sự của kiếp người. "Thành tín hiệp" mang ý nghĩa
sống hòa hợp, gắn kết với mọi người, trong tình thương yêu và sự tin cậy lẫn nhau,
dù có khác biệt suy tư vẫn tập hợp được nhờ thông qua văn hóa thảo luận, và ứng
xử . Đây chính là tinh thần đại đồng trong giáo lý Đạo Cao Đài.
3 - "Hiệp tình người hỏi mấy mươi,"
Câu này khơi gợi ý thức về giá trị của tình người
trong cuộc sống. "Hỏi mấy mươi" đặt ra câu hỏi rằng chúng ta đã thực sự sống hòa hợp, và yêu thương người
khác đến đâu, mời gọi sự tự vấn để tu thân và sửa mình.
4 - "Dâng ái đức mọn ai cười như không."
"Ái đức" biểu trưng cho tình thương của lòng người có Từ bi, Bác ái, Công bình mà
người tu hành dâng lên cho đời. Dẫu có bị người đời hiểu lầm hay chế giễu ("ai cười như không"), lòng vẫn
không lung lay, vì người tu Đạo Cao Đài chỉ biết lấy sự cho đi làm niềm vui chứ
không mong cầu sự đền đáp.
5 - "Vô danh tài mọn lập công,"
Câu thơ nhấn mạnh tinh thần khiêm nhường. Dù tài
năng nhỏ bé, chỉ cần làm việc thiện phục vụ đồng sinh, lấy tinh thần vô danh để
phụng sự Đại Đạo, không cầu danh lợi, thì vẫn lập được công đức lớn lao trong
mắt Thiêng Liêng. Đây là lời nhắc nhở sống vị tha, tuy hướng về ngoại giới, nhưng
còn sống vẫn sự phụng sự nhân sinh.
6 - "Trọn đời chỉ biết Tiên Ông một lòng."
Câu kết khẳng định lòng trung thành, kính ngưỡng
tuyệt đối với Đức Chí Tôn, Phật Mẫu, Đấng Thiêng Liêng, và Quý Đấng tiền Khai Đao
(1926). Người tu theo Đạo Cao Đài luôn hướng tâm về giác ngộ, giữ một lòng
thanh tịnh, trung chính để trọn đời sống đúng với chân lý Cao Đài.
Tổng thể ý nghĩa thi phẩm "Tự
Thắng Mình": Mang một thông điệp sâu sắc về
việc tự thắng bản thân qua lòng kiên định, sự thành tín, tình yêu thương và
khiêm nhường. Đây không chỉ là lời khuyên dành cho người tu học mà còn là bài
học đạo đức quý giá cho mọi người trong cuộc sống thường ngày.
* Hiền Tài / Huỳnh Tâm.
